Ik heb de casus nog even geprobeert op te zoeken en vond toen dit (hier: http://www.twentsemotorclub.nl/clubblad/2007/Clubblad%202007-11.pdf)
Rijbewijs ‘afgepakt’ in het buitenland. Wat nu te doen?
Regelmatig wordt de politie geconfronteerd met medelanders waarvan het rijbewijs in het buitenland werd ingenomen. Ze gaan na terugkeer in Nederland vaak naar de politie voor advies. Ook wel krijgen Nederlanders vanuit het buitenland een verzoek hun rijbewijs op te sturen. Dit omdat men er een aantekening over ontzegging van de rijbevoegdheid op wil plaatsen of om het enige tijd daar te houden. Het rijbewijs komt meestal retour met rode stempels en aantekeningen. Ook dan de vraag aan de politie: zal ik het wel of niet opsturen?
Geldt een buitenlandse ontzegging rijbevoegdheid ook hier?
Een buitenlandse ontzegging van de rijbevoegdheid geldt niet in Nederland. In de toekomst zal er wél een Europese dekking komen. Een ontzegging besturen motorrijtuigen (OBM) opgelegd in bijvoorbeeld Griekenland geldt dan ook hier en omgekeerd. Het duurt echter nog wel even voor het zover is. Een Nederlander met een Nederlandse OBM doet er wel goed aan om ook nu achter het stuur vandaan te blijven in het buitenland. Een rijbewijs is voor de duur van een OBM immers ongeldig (art. 123 WVW94). Onder andere de polisvoorwaarden van de WAM-verzekering worden dan wel érg belangrijk.
Verschil in situaties
Het maakt een enorm verschil of je een rijbewijs bij je hebt met een ‘buitenlandse’ aantekening er op of je rijbewijs ergens in het buitenland is ingenomen.
In het eerstgenoemde geval komt men soms met de vraag of buitenlandse overheden wel aantekeningen op ‘ons’ rijbewijs mogen zetten. Dit is volgens de wetgever geen punt. Het is, net als ons paspoort “Rijkseigendom” en de Staat der Nederlanden keurt dit goed. Zoals al aangegeven heeft een buitenlandse OBM voorlopig alleen betekenis in het bewuste land en is er dus verder ‘niets aan de hand’.
In het tweede geval, waar ik verderop op in zal gaan, heb je een groter probleem. Het blijkt dat het rijbewijs lang uit de roulatie kan blijven, waarbij soms ook onduidelijk kan zijn wáár het precies is.
Opsturen of niet?
Het lijkt me verstandig om een rijbewijs, op verzoek, wél op te sturen naar het buitenland, want anders wordt feitelijke termijn van de ontzegging meestal alleen maar langer. Maak van tevoren wel een kopie. Als het rijbewijs daarna terug komt met stempels erop, kun je als je wilt gewoon een nieuw - en dus schoon - rijbewijs aanvragen.
Zolang het rijbewijs, waar dan ook, in buitenlandse handen is kun je het weliswaar niet laten zien bij een politiecontrole, maar een proces-verbaal voor het rijden zónder rijbewijs kan natuurlijk niet worden opgemaakt. Het blijft bij het ‘niet kunnen tonen’ en de kans op een sanctie van € 28. In dit geval lijkt een beroep op de OvJ - en later eventueel de kantonrechter - met het verzoek de sanctie te matigen tot nihil zeer reëel. Er is sprake van een overmachtsituatie, omdat je gevolg gaf aan een officieel buitenlands verzoek. Het is dan ook de vraag of het opleggen van een sanctie wel redelijk is.
Rijbewijs ingenomen in het buitenland. Geef geen verkeerd advies!
Veel lastiger is het als het rijbewijs in het buitenland werd ingenomen. Gezien de soms onduidelijke termijnen en ook taalproblemen / spraakverwarring gaat men nogal eens over tot catastrofale noodgrepen. Men vraagt na enige tijd op het gemeentehuis een nieuw rijbewijs aan met de mededeling dat het oude is zoekgeraakt.
Geef dit nooit als ‘advies’ en raad mensen zelfs absoluut af om zo te handelen. Het heeft enorme consequenties, want ….
Stel dat iemand na enige tijd naar het gemeentehuis gaat en om een duplicaatrijbewijs vraagt. Hij/zij vult dan een aanvraagformulier in en verklaart dat het oude rijbewijs verloren is geraakt. Op het moment dat het vervangende exemplaar wordt afgegeven verliest het document dat nog ergens in het buitenlandse handen is, onmiddellijk zijn geldigheid (art. 123 WVW94). Op enig moment, vaak geruime tijd later, wordt het oude rijbewijs via de ambassade of het consulaat teruggestuurd naar de gemeente die het afgaf. Dan slaat de vlam in de pan, want op grond van artikel 124 WVW94 moet de burgemeester nu óók het laatst afgegeven (duplicaat)rijbewijs ongeldig verklaren. Het werd namelijk “afgegeven op grond van de door de houder verschafte onjuiste gegevens”.
Ernstige gevolgen
Gevolg is nu dat beide rijbewijzen ongeldig zijn geworden en iemand alle rijexamens opnieuw moet afleggen. Er zijn meerdere voorbeelden van mensen die hun rijbewijs A-BE-CE-DE zo zijn kwijtgeraakt en vervolgens hun baan.
Bovendien zou betrokkene ook nog vervolgd kunnen worden voor een misdrijf. Zie artikel 114 van de WVW94: opzettelijk onjuiste opgave doen of inlichtingen verstrekken ter verkrijging van een rijbewijs.
Wat dan te doen?
Ook de wetgever (V&W) ziet geen oplossing voor de mensen die een dergelijke aanpak gekozen hebben. Beide rijbewijzen zijn inderdaad rechtens ongeldig geworden respectievelijk ongeldig verklaard. Het advies van het ministerie is om via de ambassade en/of consulaat voortdurend druk uit te laten oefenen op buitenlandse instanties, om het rijbewijs - in elk geval tijdig - te retourneren. En dan maar afwachten, een betere oplossing is er niet.
John Westbroek